غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در آیین نکوداشت صدمین زادروز استاد ایرج افشار در یزد، با تأکید بر اهمیت میراث مکتوب کشور گفت: کتاب و میراث مکتوب، سرمایه‌ای ارزشمند است که نباید قربانی سرعت فناوری شود و باید با دقت و اهتمام نگهداری شود.

وی افزود: نکوداشت چهره‌های ماندگار علمی و فرهنگی، چراغ راه نسل جوان است و انگیزه‌ای بی‌بدیل برای ورود به عرصه پژوهش، کتاب و فرهنگ محسوب می‌شود.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به پیشرفت فناوری تصریح کرد: تلاش‌های پژوهشگران گذشته، مانند استاد ایرج افشار، سال‌ها زمان و دقت می‌طلبید، اما امروز با ابزارهای دیجیتال همین مسیر در زمان کوتاه‌تری میسر است. با این حال، ارزش واقعی علم و فرهنگ در پیوند آن با انسان‌ها و انتقال تجربه به نسل‌های بعد نهفته است.

امیرخانی نکوداشت استاد ایرج افشار را نمونه‌ای شاخص از اهتمام به پاسداشت فرهیختگان میراث مکتوب دانست و گفت: این اقدامات بذر علاقه و شوق را در دل نوجوانان و جوانان می‌کارد و آنان را به ماندگاری و پژوهش در عرصه میراث مکتوب ترغیب می‌کند.

وی یکی از مأموریت‌های مهم سازمان اسناد و کتابخانه ملی را نگهداری و حفاظت از میراث مکتوب کشور در ابعاد مختلف عنوان کرد و افزود: علاوه بر تاریخ شفاهی، بایگانی و آرشیو اسناد، نشریات محلی و پایان‌نامه‌ها، بخشی از سرمایه ملی ما هستند که باید با دقت جمع‌آوری و حفظ شوند.

امیرخانی با اشاره به نقش فناوری در دسترسی سریع به اطلاعات اظهار داشت: توسعه تکنولوژی سبب شده افراد به جای مراجعه به منابع اصلی و کتاب‌های مرجع، از اینترنت و هوش مصنوعی بهره بگیرند. اما این ابزارها هرگز نمی‌توانند جای پژوهش عمیق و تفکر انتقادی که در کتابخانه‌ها شکل می‌گیرد را بگیرند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به چالش‌های حفاظت از اسناد دیجیتال پرداخت و گفت: ممکن است اسناد کاغذی قرن‌ها باقی بمانند، اما یک سند دیجیتال می‌تواند با یک مشکل فنی یا هک به سرعت از بین برود. حفاظت از داده‌ها و اسناد دیجیتال، دغدغه‌ای ملی و ضروری است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بر قدردانی از بزرگان در زمان حیات آنان تأکید کرد و افزود: تلاش داریم تا پیش از آنکه بزرگان حوزه میراث مکتوب کشور را از دست بدهیم، از آنان قدردانی کنیم. این اقدام سبب انگیزه بیشتر و الگوسازی برای نسل‌های بعدی می‌شود.

امیرخانی به وضعیت مرکز اسناد و کتابخانه ملی یزد نیز اشاره کرد و گفت: در نشست با استاندار یزد، قول مساعد برای ایجاد ساختمان جدید و توسعه ظرفیت مرکز داده شد تا زیرساخت‌های لازم برای نگهداری و استفاده بهینه از میراث مکتوب فراهم شود.

وی نقش هم‌افزایی نهادهای فرهنگی و کتابخانه‌های عمومی را نیز مهم خواند و افزود: همکاری با مسئولان محلی و فعالان فرهنگی سبب می‌شود میراث مکتوب نه تنها حفظ شود، بلکه به نسل‌های آینده منتقل گردد و الگویی فرهنگی برای نوجوانان و جوانان ایجاد کند.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به اهمیت جمع‌آوری نشریات محلی گفت: نشریات محلی و منابع منتشر شده در سطح استان‌ها گنجینه‌های ارزشمندی از تاریخ اجتماعی و فرهنگی هر منطقه‌اند و جمع‌آوری و حفظ آن‌ها از اولویت‌های سازمان است.

در پایان مراسم، از پوستر مسابقه کتابخانه‌ای برگرفته از جلد نخست کتاب یادگارهای یزد اثر استاد ایرج افشار رونمایی شد. امیرخانی تأکید کرد: پاسداشت بزرگان حوزه فرهنگ و میراث مکتوب، تنها یک مراسم نیست؛ این سرمایه فرهنگی، چراغ راه و هویت ملی ماست که نسل‌های آینده را روشن خواهد کرد.