ویدیویی که این روزها در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، روایت ساده‌ای از خرید یک آیفون قسطی است؛ اما در واقع آیینه‌ای است از بحرانی عمیق‌تر جایی که مصرف‌گرایی، نمایش اجتماعی و رفتار گله‌ای، آرام‌آرام بنیان‌های مالی و روانی جامعه را می‌فرساید.

به گزارش صبح ساباط؛ در ویدیو زیر، جوانی با لحنی عادی توضیح می‌دهد که برای خرید آیفون ۱۶ پرومکس به قیمت بیش از ۲۰۰ میلیون تومان، گوشی قبلی خود را با ۴۰ میلیون فروخته و باقی مبلغ را قرار است طی چند ماه خورد خورد بپردازد.

او خود می‌گوید: کل زندگیم صد میلیون بوده، با یه گوشی همه‌اش رفت.

این جملات، در ظاهر ساده‌اند، اما در پس آن، پدیده‌ای اجتماعی نهفته است: مصرف‌گرایی نمایشی؛ رفتاری که در آن، افراد برای کسب هویت و پذیرش اجتماعی، کالاهایی فراتر از توان مالی خود تهیه می‌کنند.

به گفته‌ کارشناسان حوزه ارتباطات و جامعه‌شناسی، این رفتار ناشی از ترکیب سه عامل کلیدی است:

۱. فشار اجتماعی ناشی از مقایسه دائمی در شبکه‌های اجتماعی،
۲. تبلیغات گسترده برندها که رفاه را به نمایش تقلیل داده‌اند،
۳. ضعف سواد مالی و نبود الگوهای فرهنگیِ مصرف آگاهانه.

در چنین شرایطی، خرید یک کالا دیگر فقط یک تصمیم اقتصادی نیست، بلکه نوعی واکنش روانی به ترس از عقب‌ماندن است.

به‌ویژه میان نسل جوان، گوشی هوشمند نه صرفاً ابزار کار، بلکه نشانه‌ای از جایگاه و هویت تلقی می‌شود.

از این‌رو، بسیاری حتی با وام، قرض یا فروش دارایی‌های ضروری، وارد چرخه‌ای می‌شوند که به آن‌ها احساس تعلق موقت می‌دهد؛ اما در بلندمدت، به فرسودگی مالی و اضطراب اجتماعی منجر می‌شود.

از سوی دیگر، رسانه‌ها و پلتفرم‌های اجتماعی، این رفتار را تقویت می‌کنند؛ زیرا الگوریتم‌های آن‌ها، محتواهای پرزرق‌وبرق را بیش از هر چیز دیگر بازتاب می‌دهند.

در نتیجه، جامعه‌ای شکل می‌گیرد که در آن ظاهر رفاه جای واقعیت معیشت را گرفته است.

ویدیوی پربازدید اخیر، بیش از آنکه درباره‌ی خرید یک گوشی باشد، درباره‌ی بحران هویت در جامعه مصرف‌زده است.

جامعه‌ای که در آن ارزش افراد نه با تلاش یا تفکر، بلکه با برند گوشی، مدل ماشین یا سبک نمایش خود در اینستاگرام سنجیده می‌شود.

کارشناسان تأکید می‌کنند که برای مقابله با این روند، نیاز به ارتقای سواد مالی و رسانه‌ای، بازتعریف ارزش‌های فرهنگی و ترویج الگوی زندگی متعادل وجود دارد؛ وگرنه هر روز، افراد بیشتری برای دیده شدن، سرمایه زندگی خود را در ویترین مصرف می‌سوزانند.

  • نویسنده : ریحانه رفیعی زاده